WwW.Bilgi-Akademi.Tr.GG

Guyanabir Güney Amerika ülkesidir. Batısında Venezuela, doğusunda Surinam, güneyinde ve batısında Brezilya vardır. Kuzeyindeki Atlas Okyanusu kıyıları yoğun bir yerleşim bölgesidir. Bu verimli ovada şekerpancarı ve pirinç yetiştirilir.
Kıyıya yakın bölgelerin çoğu deniz düzeyinin altında kalır. Bu nedenle, toprakları denizden ve taşan ırmak sularından korumak her zaman önemli bir sorun olmuştur. Buraya yerleşen ilk Avrupalılar olan Hollandalılar ülkelerindeki benzer deneyimlerinden yararlanarak setler ve kanallar yaptılar.
Kıyı şeridi ülkenin küçük bir bölümüdür. İç bölgelere ise yalnızca akarsularla ulaşılabilir. Sık ormanların yer aldığı bu bölgelerde çağlayanlar ve büyük bir hızla akan ırmaklar yüzünden ulaşım iyiden iyiye zorlaşır. Ormanların ötesinde dağlık bölge başlar. Burada sığırlar için otlaklar vardır. Bölgedeki yabanıl hayvanlar arasında dev karıncayiyenler, susamurları, jaguarlar ve kaplumbağalar sayılabilir.
Guyana'nın başlıca ürünleri şeker, pirinç ve hindistancevizidir.
Şeker ve özellikle rom gibi şeker içeren ürünler, çeşitli mineraller, pirinç ve kereste dış ülkelere satılan en önemli ürünlerdir. Bunlar arasında kereste giderek daha büyük önem kazanmaktadır. Mineraller, elmas ve boksit ülkenin iç bölgelerinde, ırmaklarla ulaşılabilen yerlerde çalışan şirketlerce çıkarılır. Yeni yolların yapılmasına karşılık, çok az karayolu ve başlıca iki demiryolu vardır. Bu nedenle ırmak yoluyla ulaşım hâlâ önemlidir.
Ülkede turistlerin ilgisini çeken doğa güzelliklerinin en önemlilerinden biri Potaro Irmağı üzerindeki Kaieteur Çağlayanı'dır. Bu çağlayanın yüksekliği 251 metredir.
Ülkenin başkenti Georgetown sevimli ahşap yapılarıyla güzel bir kenttir. Kentte, çok çeşitli bitkileri bir araya getiren botanik bahçeleri bulunur. Bu botanik bahçelerinde Guyana'ya özgü, bazı yapraklan 1,5 metre çapında olan nilüferler sergilenmektedir. Bu bahçelerde ayrıca, ülkenin göz alıcı renkli kuşlarının yanı sıra, bir olasılıkla denizkızı efsanesinin kaynağı olan manati adlı tuhaf bir deniz hayvanı da görülebilir.
Guyana son yıllarda ödenmemiş dış borçlarını temizleme çabası içindeydi. Mart 1989'da uluslararası bir grupla destek kredisi sağlanması için anlaşmaya varılmasından sonra Temmuz 1990'da da Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yeni anlaşmalar imzalandı. Alınan önlemler arasında Guyana Doları'nın devalüe edilmesi yanında faiz oranlarının yükseltilmesi de yer alıyordu. Artan hayat pahalılığı, boksit ve şeker sanayilerinde uzun süreli grevlere ve ciddi üretim kayıplarına yol açtı. Sürekli elektrik kesintileri ile şiddetli yağmurlar yüzünden kıyı setlerinin yıkılması sonucunda pirinç ve şekerkamışı üretiminin zarar görmesi de üretimi azaltan ve Guyana ekonomisinin büyümesini engelleyen etkenler oldu.
Seçim sisteminde reform taleplerinin arttığı ülkede cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri 1990'da ve 1991'de ertelendi. Sonunda Ekim 1992'de yapılan seçimleri 28 yıldır muhalefette olan Cheddi Jagan'ın İlerici Halk Partisi (İHP) kazandı. Yeni Cumhurbaşkanı Jagan özel girişimciliğin teşvik edileceğini, ama özelleştirme programının yavaşlatılacağını açıkladı. İHP son yıllarda geleneksel Marksist sosyalizmden demokratik sosyalizme kaymıştı
Guyana'ya ilişkin bilgiler
RESMİ ADI: Guyana Kooperatif Cumhuriyeti.
YÖNETİM BİÇİMİ: İngiliz Uluslar Topluluğu üyesi, tek meclisli, çok partili cumhuriyet.
YÜZÖLÇÜMÜ: 215.083 km2.
NÜFUS (1992): 748.000.
BAŞKENT: Georgetown.
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1985): Georgetown (150.368), Linden (35.000), New Amsterdam (25.000), Corriverton (13.718).
DOĞAL YAPI: Düz alçak bir kıyı şeridinden sonra iç kesimlerde yükselen dağlık bölge; sık tropik ormanlar ve yer yer savanlar vardır.
DIŞARIYA SATILAN BAŞLICA ÜRÜNLER: Şeker, boksit, elmas, rom, kereste, orman ürünleri, pirinç, karides.
EĞİTİM: 614 yaşları arasındaki çocuklar için eğitim zorunludur.
Tarih
16. ve 17. yüzyıllarda ülkeye gelen Avrupalılar burada Güney Amerika Yerlileri'yle karşılaştılar. Kurdukları büyük tarım işlerinde çalıştırmak üzere Afrika'dan da köle getirdiler. 18. yüzyılın sonunda ülkeyi ele geçiren İngiltere 1807'de köle ticaretini yasakladı. 1833'te de kölelere özgürlükleri verilince, birçoğu tarım alanlarından ayrıldı. Bunun üzerine Hindistan, Çin ve Madeira Adalan'rı dan işçiler getirildi. Hindistan'dan işçi getirme 1917'ye kadar sürdü. Bu Hintli işçilerden sözleşmeleri bittikten sonra ülkede kalanlar sayıca çok olduğundan, bugün Guyana'daki en kalabalık etnik grubu Hintliler oluşturur. Bunların birçoğu Hindu ve Müslüman inançlarını korudu. İç bölgelerde çok az sayıda Güney Amerika Yerlileri kaldı.
Eskiden İngiliz Guyanası adıyla bilinen bir sömürge olan Guyana 1966'da bağımsızlığına kavuştu. 1970'te İngiliz Uluslar Topluluğu içinde yer alan bir cumhuriyet oldu. Seçim yoluyla gelen 53 milletvekilinden oluşan Ulusal Meclis cumhurbaşkanını seçer. Başbakan ile hükümet Ulusal Meclis'e karşı sorumludur.