|
|
|
|
| |
KAMPUÇYA, Güneydoğu Asya'da bir ülkedir. Daha önce Kamboçya olarak bilinen bu ülke, 1976'da Kampuçya Halk Cumhuriyeti adını aldı. Kuzeyde Tayland ve Laos, doğuda ve güneyde Vietnam, batıda Tayland Körfe-zi'yle çevrilidir.
Mekong Irmağı'nın oluşturduğu Tonle Sap Gölü çevresindeki alçak ovalar ülkenin büyük bir bölümünü kaplar. Balık bakımından zengin olan bu gölden, çevresindeki pirinç tarlalarını sulamakta yararlanılır. Kampuçya'da tropik bir muson iklimi egemendir. Yazları yağmurlu, kışları kurak geçer. Kampuçya'nın büyük bir bölümü yağmur ormanlarıyla ve kalın yapraklı bataklık bitkileriyle kaplıdır. Ormanlarda boyu 30 metreyi aşan tropik ağaç türleri vardır. Ülkenin güneybatısıyla Vietnam ve Laos sınırı dağlıktır. Ormanlarda ve su kenarlarında fil, kaplan, pars, ayı, sülün, tavuskuşu ve yılan gibi çok çeşitli hayvanlar yaşar.
Kampuçya'da nüfusun büyük bir bölümünü Khmerler, geri kalanını Hintliler, Daylar, Hint-Malaylar, Vietnamlılar ve Çinliler oluşturur. Halkın büyük bir bölümü köylerde yaşar; tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılıkla geçinir. Mekong Irmağı'nın akaçladığı verimli topraklarda yetiştirilen pirinç ülkenin dışarıya sattığı en önemli üründür. Başlıca tarım ürünleri manyok, şekerkamışı, mısır, fasulye, tatlıpatates, portakal, muz ve ananastır. Sanayi başta kauçuk olmak üzere yurtiçinde üretilen tarım ürünlerinin işlenmesine dayanır.
Kampuçya'da resmi din yoktur. Halkın çoğunluğu Budacı'dır. Öteki dinsel grupların başında Müslümanlar gelir.
Tarih
Kampuçya'nın çeşitli uygarlıklara sahne olmuş, köklü bir tarihi vardır. İS 7. yüzyılda bütün Çinhindi Yarımadası'nı egemenlikleri altına alan Khmerler bölgede parlak bir uygarlık kurdular. İS 8. yüzyılın ikinci yarısında yönetim Angkor hanedanının eline geçti. Khmer İmparatorluğu'nun başkenti olan Angkor kentini İS 9. yüzyılda, Hükümdar i. Yaçovarman kurdu {bak. ANGKOR). 19. yüzyıla kadar Khmerler ve Daylar arasındaki taht ve hanedan çekişmeleri sürdü; 1860'larda Fransa'nın sömürgesi oldu.
Kampuçya II. Dünya Savaşı'nda Japonya' nın, savaştan sonra yeniden Fransa'nın egemenliği altına girdi. 1953'te bağımsızlığına kavuşan Kampuçya, Fransa ile Vietnam'ın bağımsızlığı için mücadele eden Viet Minh kuvvetleri arasındaki I. Çinhindi Savaşı'nda (1946-54) Fransızlar'ı destekledi. Savaşın sonunda Fransızlar ve Viet Minh kuvvetleri Kampuçya'yı terk ettiler.
Kampuçya, Güney Vietnam'ı destekleyen ABD ile Kuzey Vietnam'ı destekleyen Çin arasında uzayıp giden savaşta yansız kalmaya çalıştı (bak. VİETNAM). 1970'te Devlet Başkanı Prens Norodom Sihanouk ABD tarafından desteklenen General Lon Nol önderliğindeki sağcı güçlerce devrildi. Darbenin hemen ardından Nol'a bağlı hükümet güçleri ile Khmer birlikleri arasında şiddetli bir mücadele başladı.
1975'te devlet başkanı olarak yeniden Pnöm-Penh'e dönen Sihanouk, 1976'da görevinden çekildi. Khmer birlikleri yönetime el koydu. 1976'daki seçimlerde Pol Pot başbakan oldu. Ardından Çin yönetiminin siyasal çizgisini benimseyen Kampuçya Komünist Partisi resmen devlet partisi olarak tanındı. Pol Pot önderliğindeki hükümet döneminde özel mülkiyet, çiftlikler ve sanayi devletleştirildi. 1970'lerde nüfusun ancak yüzde 10'u kentlerde yaşıyordu. Pol Pot hükümeti siyasetine karşı çıkanları şiddetle cezalandırdı. Bu dönemde açlık, salgın hastalıklar ve siyasal kıyımlar yüzünden yaklaşık 3 milyon kişi yaşamını yitirdi.
1979'da Kampuçya'yı işgal eden Vietnam birlikleri Pol Pot yönetimini devirerek, Heng Samrin başkanlığında SSCB'nin desteklediği yeni bir hükümet kurdular. Çin Halk Cumhuriyeti'ne kaçan Pol Pot'un kurduğu direniş örgütüne bağlı Kızıl Khmerler, yeni yönetime karşı gerilla savaşını sürdürdüler. Bu savaşa aşırı sağcı Khmer Ulusal Halk Kurtuluş Cephesi ile Ulusal Ordu da katıldı. Binlerce Kampuçyalı yeniden başlayan savaştan kaçarak Tayland'a sığındı.
1988'de direniş örgütleri ile Heng Samrin hükümeti arasında başlayan uzlaşma görüşmeleri kesin bir sonuca bağlanamadı. Kampuçya'nın ve halkının geleceği bugün de Güneydoğu Asya'daki önemli sorunlardan biridir.
KAMPUÇYA'YA İLİŞKİN BİLGİLER
RESMİ ADI: Kamboçya Devleti.
YÜZÖLÇÜMÜ: 181.916 km2.
NÜFUS: 7.876.000 (1988).(1992): 8.974.000
YÖNETİM: Demokrasi
Devlet Şekli:Anayasal Monarşi
BAŞKENT: Phnom Penh
DOĞAL YAPI: Ülkenin iç kesimleri verimli ovalar ve alçak düzlüklerle kaplı, güneybatı kesimi dağlıktır. Orta bölümde yer alan Tort'le Sap Gölü, Mekong Irmağı'yla beslenir. Mekong Irmağı ülkenin doğu kesimini akaçlayarak, güneydoğudaki Vietnam topraklarından Güney Çin Denizi'ne dökülür.
BAŞLICA ÜRÜNLER: Pirinç, manyok, yumru köklü bitkiler, mısır, fasulye, tütün.
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1987): Phnom Penh (800.000), Patdambang (45.000), Kampong Cham (33.000), Pursat (16.000), Kampong Chhnang (15.000).
EĞİTİM: 6-12 yaş arasındaki çocuklar için okula gitmek orunludur.
Vietnam'ın 1979'da Kamboçya'yı işgal ederek Pol Pot yönetimini devirmesinden beri, Pol Pot yanlısı Kızıl Khmerler başta olmak üzere çeşitli direniş gruplarının yönetime karşı yürüttüğü gerilla savaşı 1980'lerin sonlarında hâlâ sürmekteydi. 1988'de Heng Samrin hükümeti ile direniş örgütleri arasında uzlaşma sağlamaya yönelik görüşmeler başladı. Aynı yıl Heng Samrin'in yerini Hun Sen aldı. Görüşmelerden hiçbir sonuç alınamayınca çarpışmalar yeniden şiddetlendi. 1989'da Başbakan Hun Sen bazı liberal değişiklikler yaptı. Ülkenin Kampuçya Halk Cumhuriyeti olan adının Kamboçya Devleti olarak değiştirilmesi, Budacılık'ın veniden ulusal din ilan edilmesi, özel mülkiyete izin verilmesi ve yeni bir bayrağın kabul edilmesi bunların en önemlileriydi. Ardından, ülkenin tarafsızlık politikası izleyeceği açıklandı ve yabancı yatırımlara izin veren bir yasa çıkarıldı. Vietnam hükümetinin Kamboçya'daki birliklerini çekme işlemini Eylül 1989 sonuna kadar tamamlayacağını açıklamasına karşın, Kızıl Khmerler'Ie Phnom Penh kuvvetleri arasındaki çarpışmalar 1989'da ve 1990'da da sürdü.
Kamboçya'daki iç savaşa kapsamlı bir siyasal çözüm getiren antlaşma sonunda, 23 Ekim 1991'de Paris'te imzalandı. Antlaşmayı Prens Norodom Sihanouk'a bağlı milliyetçiler, Khmer Ulusal Kurtuluş Cephesi, Kızıl Khmerler ve Phnom Penh hükümetinin yanı sıra, barış konferansına katılan ve Kamboçya' nın tarafsızlığının garantörlüğünü üstlenecek olan 19 ülkenin ilgili bakanları imzaladı. Bu antlaşma uyarınca yönetimi, ülkedeki dört grubun temsilcilerinden oluşan, Prens Siha-nouk başkanlığındaki Yüksek Ulusal Konsey (YUK) üstlendi.
Ocak 1992'de YUK basına özgürlük tanıma ve siyasal partilerin kurulmasına izin verme kararı aldı. Gene aynı ay, bazı bakanlıkların yönetimini üstlenmek, tarafların antlaşma koşullarına uyup uymadıklarını denetlemek ve seçimler için hazırlıkları yürütmek üzere Birleşmiş Milletler Geçici Kamboçya İdaresi (UNTAC) kuruldu. YUK şubatta UNTAC in, Nisan ya da Mayıs 1993'te yapılması öngörülen seçimler için hazırlıkları denetlemek üzere askeri bir güç oluşturma kararını onayladı. Kızıl Khmerler'in UNTAC'la işbirliğini reddetmesi taraflar arasında gerginliklere ve silahlı çatışmalara yol açmaktaydı. Haziran ayında 33 ülke ve 12 uluslararası kuruluşun temsilcileri Tokyo'da toplanarak, Kamboçya' nın yeniden yapılanması için 880 milyon dolar tutarında yardım yapılmasına karar verdiler.
|
|
|
|
|
|
| |
Bugün 27 ziyaretçi (43 klik) kişi burdaydı! |
|
|
|
|
|
|
|
